Rond Allerzielen zal voor de tweede keer de GER FRITZ PRIJS worden uitgereikt voor het mooiste eenzame uitvaartgedicht dat in het voorgaande jaar geschreven werd. De jaarlijks terugkerende prijs bestaat uit een bloemstuk, zijnde een standaard rouwarrangement zoals dat ook op de kist van eenzaam overledenen wordt aangetroffen, voorzien van een lint met opschrift. Vorig jaar ging de prijs naar Peter Theunynck. De GER FRITZ PRIJS is een initiatief van Stichting de eenzame uitvaart.
De winnaar van 2016 is Menno Wigman met ‘Gestript gedicht’. Dit wordt bekendgemaakt op zaterdag 29 oktober in De Taalstaat van Frits Spits, Radio 1, uitzending tussen 11 & 13 uur.
De jury bestond wederom uit de heer Ger Fritz, gepensioneerd medewerker van de afdeling uitvaarten van de Gemeente Amsterdam. Ger Fritz stond als dienstdoend ambtenaar in 2002 aan de wieg van de eenzame uitvaart in Amsterdam: hij was de man die het allemaal mogelijk maakte. Ger Fritz maakte zich in zijn dienstjaren hard voor de gelijke behandeling van eenzame doden: hij droeg er zorg voor dat ook voor hen een aula werd gehuurd, drie muziekstukken weerklonken en dat er op de kist een gemeentelijk bloemstuk prijkte. Hij trad na zijn pensionering toe tot het Bestuur van de Stichting de eenzame uitvaart en was jarenlang actief als penningmeester.
Voor de GER FRITZ PRIJS komen alle gedichten die in het Nederlandse taalgebied voor een eenzame uitvaart worden geschreven in aanmerking, dus zowel in Nederland (www.eenzameuitvaart.nl) als in België (www.eenzameuitvaart.be). Daarnaast wordt gezocht naar de gedichten die stadsdichters in diverse plaatsen voor eenzame uitvaarten schrijven. Er kan niet actief naar de prijs gedongen worden, de jury bepaalt autonoom wie de prijs wint. Een beknopt juryrapport doet verslag van de zoektocht naar het mooiste gedicht en licht de keuze toe.
*
Gestript gedicht
En als het huis gereed is komt de dood.
Die woorden, lang geleden god weet waar gelezen,
spookten ooit dagenlang door mijn hoofd,
ik was verhuisd, stond maar te schilderen,
het werk kwam af, de dood bleef uit.Ook u betrok een gloednieuw huis.
De vloeren, zegt men, liet u kaal.
De wanden bleven ongestript.
Alleen de slaapkamer was in gebruik.
Daar bent u verder in uzelf verhuisd.Het huis kwam niet gereed. Toch kwam het eind.
U was een mens. Heeft onverlet geleefd.
Wie had uw wanden moeten verven?
Wie had u woorden kunnen geven, warmte, licht?
De dunne schaamte. Dit gestript gedicht.© Menno Wigman
*
JURYRAPPORT
Ger Fritz meldt: “Ik ben dit jaar op zoek gegaan naar die gedichten, die je ook zonder het bijbehorende verslag te lezen, dus zonder dat je van de overledene en zijn omstandigheden op de hoogte bent, toch een helder beeld oproepen, de dode een gezicht geven, gedichten, die zich als het ware loszingen van hun aanleiding. Ik kwam ook dit jaar weer heel veel moois tegen, zo veel, dat ik eigenlijk niet kon kiezen, ik voelde me een beetje als Marco Borsato in The Voice of Holland die uiteindelijk een uitstekende zanger weg moet sturen omdat je nu eenmaal een keuze moet maken. Ik werd ook sterk gegrepen door de gedichten van twee nieuwkomers: Marieke Rijneveld, met een gedicht waarin ze een cake gaat bakken en waarbij je als lezer heel lang denkt wat moet ik met die cake, en dan grijpt ze je toch bij de strot, bijna op het eind, dan valt het allemaal samen. (Eenzame uitvaart 205) En ook het gedicht van Bernke Klein Zandvoort, over een oude vrachtwagenchauffeur, dat was zo scherp getekend, ik kon die man gewoon zien zitten. (208) Eervolle vermeldingen dus, net als voor Wim Brands, ‘de man die zo behendig opzwemt met de zwanen’. (196) En ook de Belgen mogen niet ongenoemd blijven, ook zij leverden weer onberispelijke verzen af. Maar om de uiteindelijke winnaar Menno Wigman kon ik echt niet heen. In Gestript gedicht keert hij zo behendig de ons allemaal bekende handeling van het schilderen van je nieuwe huis om naar het nalaten van die handeling en de consequenties daarvan – daar bent u verder in uzelf verhuisd – tegen het decor van de immer dreigende dood, dat alles gevat in een ijzersterk metrum, in klassieke, bijna statige bewoordingen, ja, dat is van onovertroffen klasse, dat is gróóts.”
DICHTER
Over de dichter: Menno Wigman debuteerde officieel in 1997 met ’s Zomers stinken alle steden. Daarna volgden in een gestaag tempo onder andere Zwart als kaviaar, Dit is mijn dag, Mijn naam is Legioen en begin 2016 Slordig met geluk. Tussen 2012 en 2014 was hij stadsdichter van Amsterdam. Hij maakte vanaf het ontstaan deel uit van de ‘Poule des doods.’
PRIJS
Het bloemstuk wordt verzorgd door bloemisterij Abelia te IJmuiden, en zal worden geschikt door schrijver en meesterbloemist Ellen Heijmerikx. Het oogmerk van de GER FRITZ PRIJS is tweeledig: de prijs vestigt de aandacht op het belang van de eenzame uitvaart én op de kwaliteit van de geleverde gedichten. De prijs is mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van The Art of Impact. Fotograaf Bianca Sistermans vervaardigt een portret van de prijswinnaar, met bloemstuk, dat ter beschikking wordt gesteld aan de pers.