Schrijver en dichter Atte Jongstra is de winnaar van de Ger Fritz Prijs 2022 met zijn gedicht “Glück auf”. Jongstra schreef dit gedicht voor meneer K. ter gelegenheid van Eenzame uitvaart nr. 270, op 22 maart 2022. Het verslag van deze uitvaart, geschreven door Joris van Casteren, is hier te lezen.
De jury motiveerde de keuze voor het gedicht “Glück auf” als volgt:
“Het gedicht van Atte Jongstra bij uitvaart 270 riep veel vragen op bij mij.
Wat was gebeurd met de overledene in zijn leven?
Na het verslag te hebben gelezen kreeg ik antwoord op veel vragen, Het verslag gaf een uitgebreid inzicht in hoe het leven van de overledene er heeft uit gezien. Het werd ook duidelijk dat dichter deze kennis op prachtige wijze heeft verwerkt in zijn gedicht.
Ik kreeg een flashback naar het jaar 1965. Ik was toen een fervent bioscoopbezoeker en herinner mij de film van Roman Polanski getiteld Repulsion. In deze film werd de hoofdrolspeelster, zij woonde samen met haar zuster die op vakantie ging, bevangen door een gevoel van eenzaamheid die uiteindelijk resulteerde in hallucinaties en deviant gedrag. Deze film heeft grote indruk op mij gemaakt.
Ik zie overeenkomsten tussen het filmverhaal en het verhaal van de overledene. Eenzaamheid die uiteindelijk zijn wereld op zijn kop zette waarna hij zich verschool in zijn eigen nieuwe wereld.”
De Ger Fritz Prijs wordt jaarlijks uitgereikt voor het mooiste gedicht bij een Eenzame uitvaart van het afgelopen jaar. Op zaterdag 12 november, kort na Allerzielen, zal de prijs worden uitgereikt aan Atte Jongstra op de Begraafplaats St. Barbara in Amsterdam. De prijs bestaat uit een bloemstuk, zijnde een standaard rouwarrangement zoals dat ook op de kist van eenzaam overledenen wordt aangetroffen, voorzien van een lint met opschrift, en een geldbedrag van 250 euro.
Voor de Ger Fritz Prijs komen alle gedichten in aanmerking die het afgelopen jaar voor een eenzame uitvaart zijn geschreven. Er kan niet actief naar de prijs gedongen worden, de jury bepaalt autonoom wie de prijs wint. Eerdere winnaars waren de Antwerpse dichter Peter Theunynck (2015), Menno Wigman (2016), Eva Gerlach (2017), F.Starik (postuum, 2018), Erik Jan Harmens (2019), Jos Versteegen (2020) en Maria Barnas (2021). De Ger Fritz Prijs is een initiatief van Stichting de Eenzame Uitvaart.
De eenmansjury bestaat zoals elk jaar uit de heer Ger Fritz, gepensioneerd medewerker van het Bureau Uitvaarten van Gemeentewege van de Gemeente Amsterdam. Ger Fritz stond als dienstdoend ambtenaar in 2002 aan de wieg van de eenzame uitvaart in Amsterdam: hij was de man die het allemaal mogelijk maakte. Ger Fritz maakte zich in zijn dienstjaren hard voor de gelijke behandeling van eenzame doden. Hij droeg er zorg voor dat ook voor hen een aula werd gehuurd, drie muziekstukken weerklonken en dat er op de kist een gemeentelijk bloemstuk prijkte. Hij stemde direct toe, toen F.Starik in 2006 voorstelde om de uitvaart van eenzaam gestorvenen met poëzie op te luisteren.
Het gedicht:
Glück auf
Hoe kalm, N.N., wel was de dood
daar in de mijn, die bovengronds door
jou was opgedolven om vredig in te
blijven? Heb je Haar gezien, de helpster
in de nood der kompels? Barbara
gehoord? Gevoeld hoe Zij jouw handen
stuurde bij het bouwen aan bewaring
van je eenzaamheid?
Onder, boven, thuis en wereld, buiten,
binnen − alles steeds weer omgekeerd.
Vind het maar eens vreemd een ondergronds
refugium te willen bovengraven: de zon gaat
heden onder in het Oosten. Schuilplaatstijd.
Onbekende lotgenoot: Glück auf! Daal
maar eindelijk veilig op. Als Zij ergens
is voor jou, dan is dat ergens hier.