Eenzame uitvaart nummer 118
M. V. Z.,
geboren op 31 oktober 1940, overleden op 27 juli 2010, VU Ziekenhuis.
Begraafplaats St. Barbara, vrijdag 6 augustus, 10 uur ’s morgens.
Dichter van dienst: Erik Lindner
Meneer Z. woonde in Purmerend. Hij werd met een ambulance naar het VU ziekenhuis gebracht met hartklachten. De plaats van overlijden telt op zo´n moment en niet zijn huisadres. Zijn zaak is overgedragen aan de dienst. Starik is op reis en ik ben zolang zaakgelastigde van de eenzame uitvaarten. Mijn vriendin gaf me een ventilator, die heen en weer kan draaien op mijn bureau. Niet thuis maar op dat bureau heb ik een kat, net als Philippe Marlow in een zekere film. Ik strek mijn benen uit op het bureau en sla ze over elkaar. De volgende ochtend, nog voordat ik op mijn plek ben, belt meneer van Bokhoven op mijn mobiel. Hij heeft me al eerder proberen te bereiken. Er is iemand dood.
De man is geboren in een groot gezin in Den Haag, zes broers en zusters, in het eerste oorlogsjaar. Meneer Z. was de jongste. Er is een brief gestuurd naar een nog levende zuster, maar die heeft niet gereageerd. Meneer van Bokhoven en een collega zijn naar Purmerend gereden om zijn flat te bekijken. Die was op de tiende verdieping. De buurvrouw had de sleutel vanwege de kat. Ze was niet erg vriendelijk. Het was haar zaak verder niet, ze wilde er niets mee van doen hebben. In de woning was weinig te vinden, ook geen administratie. De uitvaart zou al over twee dagen zijn.
Bij de drie eerdere uitvaarten die ik deed, ging ik naar het huis van de overledene. Ik wilde de plek zien waar die woonde. Verder liet ik het aan het toeval over of een buur me aansprak of niet. Ik beschreef de plek. Wat was er van de overledene over nu die was verdwenen? Het is niet omdat meneer Z. in Purmerend woonde of dat het regent en mijn ventilator eigenlijk voor niets draaide. Het moest dit keer anders gaan. Op goed geluk typte ik zijn naam in op google, zonder de tussennaam. Bingo, het was meteen raak. Geboortedatum klopte en woonplaats. Hij had een pagina op My space. Er stond een foto bij van een net wat oudere man die naast de camera keek, met een bril en een bruin t-shirt met een afbeelding van een dolfijn en het woord ‘RUB’. Ook op www.50plusser.nl had hij een profiel. Hij maakte een foto van een regenboog gezien vanuit zijn raam en plaatste die in het mapje ‘In en rond mijn flat’. Er stond een kleine foto van hem bij zijn profiel. Hij droeg een streepjesoverhemd en een stropdas en was kalend. Veel succes hadden drie foto’s van zijn kat Max. Op de eerste keek de kat van een stoel met kussen tegen de rugleuning en kussen op de zetel naar een beeldscherm. Er stond een bericht op. Zeven mensen reageerden op de foto. Ze vonden die prachtig, leuk, een mooie opname, grappig, geinig. Wel jammer, vond een van hen, dat de datum van de foto in het beeld stond. Op de tweede foto keek de kat gebiologeerd naar een schilderij aan de muur in een dikke lijst. Het was een blauwige afbeelding van een glimlachende oudere vrouw. Onderaan de lijst hing aan een touwtje een rood glimmend hart van plastic. Ook hier zeven reacties van dezelfde aard. Op de derde foto ligt Max op een vensterbank boven de radiator. Achter hem staat een groot pak met hulzen voor filtersigaretten en een sigarettenmachientje waar je tabak in doet en een filter in steekt en klikklak een sigaret mee maakt.
Meneer had schulden, vertelde Van Bokhoven. Op internet was hij niet bepaald eenzaam. Ook op de derde foto werd gerageerd door mensen met weer andere profielen. ‘PC geen probleem voor Max,’ was het onderschrift van de eerste foto. M. Z. vulde als hobbies in: “portret schilderen, boetseren, mozaiek, muziek, pc, klussen in en om het huis, pleegkinderen, koken, huishouden, organiseren op veel gebieden. Huisdieren.” Hij had gewerkt “op kantoor, in de bouw, magazijn maar het meeste in de horeca, kok barkeeper partijen kelner”. Bij werk voegde hij opnieuw pleegkinderen toe. Hij hield van muziek “van de 50/60/70 tot de muziek van nu”. Bij film stond ‘aktie, avontuur, triller, romance’. Hij was single en schorpioen. Naast zijn profielfoto stond deze tekst als omschrijving:
” lift me up, in your eyes, if you told me thats is heaven is well, you”d be right. Am also romantic friendly caring open honest down to earth, you can talk with me about everything and I stand for my own opinions with respect for the other. I like to make the people I care for happy because then I feel like the richest man on earth. Why can”t people be themselves and show some real emotions I know I can. ”
Pleegkinderen. Op vermist.nl staat een oproep van M. Z. Hij zoekt een Franse jongen genaamd Laurent die hij in 1986 ontmoet heeft op het Centraal Station en die hij een paar maanden bij hem heeft laten wonen in zijn huis in de Zocherstraat in Amsterdam-West. Z. is dus toch in de gemeente waar hij eerder woonde overleden. Opvallend is dat hij in zijn opsporingsbericht vermeldt dat hij de jongen, 26 jaar oud en geboren in Duinkerken, een taalcursus heeft laten volgen bij het Maison Descartes. (Z. schrijft: des Cartes). Nadien zou de jongen gewoond hebben bij een Belgische parlementariër van de V.N. Door diens drukke leven zou hij Laurent niet de aandacht hebben kunnen geven die hij nodig had en hem hebben overgeplaatst in een sociale werkplaats in de omgeving van Parijs. Waarom laat Z. een Franse jongen een cursus Frans doen? Waarom moet een jongen van 26 opgevangen alsof hij een pleegkind is? Er staat een foto bij van een jongen met een pony die recht de camera in kijkt. Mooie jongen wel, knap gezicht.
Het is drie uur ’s nachts als ik het gedicht afheb. Mijn kat rent naast me als ik naar huis fiets alsof hij een hond is. Als ik de volgende morgen op de begraafplaats verschijn, staan er vier dragers voor de kerk. Van Bokhoven is er met een collega en er is een uitvaartleider en iemand van de begraafplaats. De stemming is uitgelaten. De dragers hebben mooie koppen onder hun ronde hoeden. Ik heb het gedicht in een kartonnen map gestoken, omdat ik ´s nachts niet zo snel een zwarte map vond. Het is eigenlijk geen gezicht, zo´n grijze kartonnen envelop op een uitvaart. Er wordt gevraagd naar de muziek. Für Elise, hoe ging die melodie ook alweer? vraagt de collega van Van Bokhoven. Als we binnen zijn opent de ceremonie ermee. De uitvaartleider gaat niets zeggen, zo kondigde hij vantevoren aan, hij laat mij het woord.
Chiel
‘Til me op, in je ogen,’ schreef hij op het internet
en waarom iedereen niet gewoon zichzelf kon zijn.
Hij kon het wel. – Hij zag graag romantische films.
Een foto van een regenboog genomen vanuit zijn flat.Zijn laatste levensgenoot was een kat genaamd Max
liggend met zijn kop tegen een doos sigarettenhulzen
Hij had bloemen staan. De computer stond nog aan.
Aan het schilderij van zijn moeder hing een dik hart.Hij verzorgde pleegkinderen, nam jongeren in huis
die hij doelloos rond zag lopen op het centraal station.
Hij hield van mozaiek en boetseren en portretten
schilderen. Hij werkte in de kantine van een kazerne.Misschien was er iemand wel eens bang van zijn stem.
Hij was er de man niet naar al te lang alleen te blijven.
Het liefste zorgde hij voor de mensen die hij tegenkwam
en zag ze tegemoet komen als reizigers door de woestijn.
We zijn opvallend stil als we over de begraafplaats lopen, de dragers achterna. Er dendert een lange trein langs. Een man staat met een tas met tuinbenodigheden naast het pad en neemt zijn pet af. De dragers leggen de kist op twee koorden boven een graf. De drager rechtsvoor geeft duidelijk de richting aan voor de rest. Dan mogen wij erbij komen staan. Ik hou de map met het gedicht zo´n beetje achter mijn rug. De kist zakt diep, er kunnen nog twee andere bovenop. Ik vind het schepje sierlijk dat ik van Van Bokhoven krijg aangereikt.
Als we teruglopen vraagt Van Bokhoven of Starik nu in Edinburg is of in Glasgow. Mooie stad is dat, Glasgow, weet hij. We drinken koffie in de zon en krijgen buiten cake geserveerd. De uitvaartleider vertelt over hoe van de week een familie in de zon afscheid kwam nemen en dat het aan het graf plotseling hard begon te regenen en hoe al hun benen onder de modder kwamen. Dat zal vandaag niet gebeuren. Het belooft een warme dag te worden.
Voor gedicht en verslag: Erik Lindner